Koenzym Q10

Czym jest koenzym Q10

To substancja naturalnie wytwarzana przez organizm, która uczestniczy w procesie wytwarzania energii w komórkach. Jej największe stężenie znajduje się w sercu, wątrobie, nerkach i mięśniach – czyli tam, gdzie zapotrzebowanie na energię jest największe. Z wiekiem poziom tej substancji spada, a jej niedobór może być również efektem stosowania niektórych leków, w tym statyn. Z tego powodu często sięga się po suplementy, które pozwalają uzupełnić jej poziom.

Właściwości i działanie koenzymu Q10

Substancja ta odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu energii komórkom. Bierze udział w procesie, dzięki któremu organizm może przekształcać składniki odżywcze z pożywienia w energię potrzebną do codziennego funkcjonowania – zarówno w pracy serca, jak i w pracy mięśni, mózgu czy układu odpornościowego. Dzieje się to w tzw. mitochondriach, które można porównać do miniaturowych elektrowni obecnych w każdej komórce.

Właśnie tam wytwarzany jest związek o nazwie ATP, czyli główne „paliwo” dla organizmu. Bez niego komórki nie mogłyby prawidłowo działać, a my odczuwalibyśmy szybciej zmęczenie, spadek koncentracji czy brak sił. Opisywany związek wspiera ten proces, dlatego jego odpowiedni poziom jest istotny dla ogólnego samopoczucia.

Oprócz udziału w produkcji energii, pełni on także funkcję ochronną – działa jako przeciwutleniacz. Oznacza to, że pomaga neutralizować tzw. wolne rodniki, czyli cząsteczki, które w nadmiarze mogą uszkadzać komórki i przyspieszać procesy starzenia. Dzięki temu jego obecność może wspierać odporność, regenerację organizmu i ochronę przed stresem oksydacyjnym.

Działanie na serce

Mięsień sercowy zużywa dużo energii, dlatego zawartość tego związku w jego strukturze jest wysoka. W badaniu Q-SYMBIO wykazano, że stosowanie 300 mg dziennie przez dwa lata u pacjentów z niewydolnością serca poprawiło frakcję wyrzutową lewej komory i zmniejszyło ryzyko zgonu. Suplementacja może być pomocna u osób z chorobami układu krążenia, po przebytym zawale, a także u osób stosujących statyny – szczególnie w kontekście ochrony mięśni i redukcji uczucia zmęczenia.

Działanie na skórę

Koenzym Q10 znany jest także z wpływu na kondycję skóry. Jako przeciwutleniacz pomaga chronić komórki przed działaniem wolnych rodników, które odpowiadają m.in. za przyspieszone starzenie, utratę jędrności czy zmniejszenie elastyczności skóry. Właśnie dlatego składnik ten znajduje się nie tylko w kremach i serum, ale również w suplementach diety wspierających wygląd „od środka”.

Regularna suplementacja może wspierać procesy regeneracyjne w skórze, opóźniać pojawianie się zmarszczek i wspomagać ochronę przed stresem oksydacyjnym – szczególnie u osób narażonych na promieniowanie UV, zanieczyszczenia czy niedobory snu. Niektóre badania sugerują, że uzupełnianie poziomu ubichinonu w organizmie może przyczynić się do poprawy napięcia skóry i zmniejszenia widoczności oznak zmęczenia. Efektów nie widać od razu – podobnie jak w przypadku działania na serce czy mięśnie, suplementacja musi być regularna i prowadzona przez kilka tygodni.

Kiedy warto rozważyć stosowanie Q10

Spadek poziomu tej substancji obserwuje się już po 30. roku życia, a po 40. jest on bardziej zauważalny. Osoby odczuwające przewlekłe zmęczenie, spadek odporności, trudności z regeneracją, a także osoby w trakcie rekonwalescencji lub przyjmujący leki statyny na obniżenie cholesterolu – to grupy, w których wsparcie tego typu może być zasadne. Preparaty zawierające ten składnik bywają również wybierane przez osoby aktywne fizycznie oraz seniorów.

Kapsułki czy tabletki?

Na rynku dostępne są zarówno kapsułki, jak i tabletki zawierające omawiany związek. Kapsułki – szczególnie miękkie, zawierające tłuszcz jako nośnik – zazwyczaj lepiej się wchłaniają, ponieważ substancja ta rozpuszcza się w tłuszczach. Tabletki bywają bardziej ekonomiczne, ale czasami zawierają więcej dodatków technologicznych. Wybór zależy od indywidualnych preferencji oraz ewentualnych ograniczeń dietetycznych.

Ubichinon czy ubichinol – który wybrać?

Dostępne są dwie formy tej substancji: utleniona (ubichinon) oraz zredukowana (ubichinol). Ubichinol charakteryzuje się wyższą biodostępnością i częściej polecany jest osobom starszym lub z problemami wchłaniania. Warto też zwrócić uwagę na obecność dodatkowych składników – takich jak witamina E, selen czy witaminy z grupy B – które mogą wspomagać działanie suplementu. Najczęściej stosowane dawki mieszczą się w przedziale 30–200 mg. Wyższe dawki Q10 suplementują raczej starsze osoby. Dużą rozpiętość dawek oferuje producent Naturell.

Najlepszy koenzym Q10

To, który preparat z koenzymem Q10 będzie najlepszy, zależy przede wszystkim od formy chemicznej oraz sposobu wchłaniania. Osoby starsze, z problemami trawienia tłuszczów lub po przebytych chorobach często wybierają ubichinol – lepiej przyswajalną formę Q10, która nie wymaga dodatkowego przekształcania w organizmie. Dla młodszych i zdrowych osób wystarczający może być ubichinon, czyli forma klasyczna, często dostępna w niższej cenie. W codziennej suplementacji warto sięgać po produkty, które zawierają Q10 rozpuszczony w tłuszczu – np. w oleju roślinnym – bo właśnie taka forma ułatwia wchłanianie. Lepszym wyborem będą miękkie kapsułki zamiast suchych tabletek. Niektóre preparaty zawierają dodatkowo witaminę E, selen lub witaminy z grupy B, które wspierają działanie antyoksydacyjne i metabolizm energetyczny.

Wśród często wybieranych marek znajdują się Naturell i ForMeds – pierwszy oferuje szeroki zakres dawek, drugi stawia na prostą formułę, bez dodatków syntetycznych (produkt o "czystym składzie". Produkty takie jak Bicaps Coenzyme Q10 to dobra opcja dla wegan i osób szukających suplementów bez żelatyny, barwników i konserwantów. Ostateczny wybór zależy od wieku, stanu zdrowia oraz tego, czy przyjmujesz inne leki, np. statyny. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj wybór z farmaceutą.

Czy koenzym Q10 to lek?

Ten związek nie posiada w Polsce statusu produktu leczniczego. Jest dostępny w suplementach diety i nie wymaga recepty. Chociaż nie ma rejestracji jako lek, jego działanie zostało potwierdzone w wielu badaniach naukowych. W Japonii był stosowany wspomagająco u osób z niewydolnością serca. W Polsce traktowany jest jako wsparcie dla organizmu, nie jako środek leczniczy.

Możliwe działania niepożądane

Substancja ta jest na ogół dobrze tolerowana. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić łagodne objawy ze strony przewodu pokarmowego, bóle głowy lub uczucie pełności. Osoby przyjmujące warfarynę, leki na nadciśnienie lub przeciwcukrzycowe powinny skonsultować suplementację z lekarzem, ze względu na możliwość interakcji.

Opinie i badania

Wspomniane wcześniej badanie Q-SYMBIO to jedno z największych, które potwierdziły skuteczność suplementacji w niewydolności serca. Inne badania sugerują korzystny wpływ na tolerancję wysiłku, redukcję zmęczenia oraz parametry metaboliczne. Substancja ta od lat znajduje zastosowanie jako element profilaktyki – zwłaszcza w krajach azjatyckich. W Polsce, mimo że nie ma statusu leku, coraz częściej stosowana jest jako wsparcie zdrowia.

Produkty koenzym Q10 w aptece Webpharm

Wśród dostępnych produktów uwagę zwracają m.in. preparaty marki Naturell, oferujące różne dawki i formy – również z dodatkiem witaminy E. Osoby preferujące prosty skład i formułę bez dodatków mogą zainteresować się produktami marki Bicaps. Bicaps Coenzyme Q10 jest też produktem odpowiednim dla wegan.

Źródła naukowe

1. Mortensen S.A. et al. „Effect of Coenzyme Q10 on Morbidity and Mortality in Chronic Heart Failure: Results from Q-SYMBIO.” JACC: Heart Failure, 2014; 2(6): 641–649

2. Sander S. et al. „Coenzyme Q10 in the treatment of hypertension: a meta-analysis of the clinical trials.” Journal of Human Hypertension, 2007; 21(4): 297–306

3. Hidaka T. et al. „Safety assessment of coenzyme Q10 (CoQ10).” Biofactors, 2008; 32(1–4): 199–208

4. Bhagavan H.N., Chopra R.K. „Coenzyme Q10: absorption, tissue uptake, metabolism and pharmacokinetics.” Free Radical Research, 2006; 40(5): 445–453

5. Alehagen U. et al. „Reduced Cardiovascular Mortality 10 Years after Supplementation with Selenium and Coenzyme Q10 for Four Years.” PLoS ONE, 2018; 13(4): e0193120